VESTI IZ MEDICINE
KLINIČKA ISTRAŽIVANJA
Kako da i belo masno tkivo sagoreva kalorije?
Istraživači američkog Univerziteta Kalifornija iz San Franciska (UCSF) otkrili su način da belo masno tkivo, koje inače samo skladišti kalorije, pretvore u bež masno tkivo, koje kalorije sagoreva (radi održavanja telesne temperature). Njihova studija zasnovana je na eksperimentima koji su obavljeni na miševima, ali bi mogla da otvori vrata razvoju nove klase terapija za mršavljenje kod ljudi, i mogla bi da objasni zašto klinička ispitivanja srodnih terapija nisu bila uspešna.
Stručnjaci su dugo smatrali da formiranje bež masnog tkiva zahteva aktiviranje matičnih ćelija i stimulisanje rasta, bilo fiziološki (izlaganjem hladnoći ili vežbanjem) ili farmakološki (lekovima). Ova studija, objavljena nedavno u “Žurnalu kliničkih istraživanja” (The Journal of Clinical Investigation), pokazala je da se bele masne ćelije mogu pretvoriti u termogene bež masne ćelije jednostavnim ograničavanjem proizvodnje jednog proteina.
|
Mnogi sisari imaju tri "nijanse" masnih ćelija (adipocita): bele, braon i bež. Beli adipociti, odnosno belo masno tkivo, skladišti rezervnu energiju za telo, dok smeđe masno tkivo sagoreva energiju da bi oslobađalo toplotu, što pomaže održavanju telesne temperature. Bež masne ćelije kombinuju ove karakteristike: one sagorevaju energiju i, za razliku od smeđih masnih ćelija koje se formiraju u klasterima, ugrađene su u bele masne naslage. Kao i mnogi drugi sisari, ljudi se rađaju sa smeđim masnim naslagama, koje novorođenčadi pomažu da, po rođenju, održe telesnu temperaturu. Ali, dok smeđe salo nestaje u prvoj godini bebinog života, bež masnoća ostaje i traje.
Ljudi mogu prirodno da pretvore bele adipocite u bež masne ćelije, kao odgovor na odgovarajuću ishranu i vežbanje, ili hladno okruženje. Naučnici su to pokušali da oponašaju tako što su “usmeravali” matične ćelije da se pretvaraju u zrele bež masne ćelije. Ali, matične ćelije su retke, a istraživači UCSF su želeli da pronađu “prekidač” kojim bi bele masne ćelije mogli direktno da preokrenu u bež. U ranijim eksperimentima, uočili su da protein nazvan KLF-15 ima određenu ulogu u metabolizmu i funkciji masnih ćelija, te su odlučili da istraže kako on funkcioniše kod miševa, koji smeđe masno tkivo zadržavaju tokom celog života. Otkrili su da je KLF-15 značajno manje zastupljen u belim nego u smeđim ili bež masnim ćelijama. Kad su potom uzgajali miševe sa belim masnim ćelijama kojima je nedostajao KLF-15, miševi su bele adipocite pretvorili u bež masne ćelije.
Istražujući na koji način KLF-15 deluje, naučnici su uzgajanjem ljudskih masnih ćelija otkrili da protein kontroliše obilje receptora zvanog Adrb1, koji pomaže u održavanju energetske ravnoteže. Kod miševa je, pak, gubljenje težine bilo uzrokovano stimulacijom srodnog receptora, Adrb3, ali je ispitivanje lekova na ljudima koji deluju na taj receptor imalo razočaravajuće rezultate. Istraživači se sad nadaju da će drugi lek, koji cilja na Adrb1 receptor, imati željeno delovanje i kod ljudi. Štaviše, taj lek bi mogao da ima značajne prednosti u odnosu na neke postojeće lekove za mršavljenje, usmerene na suzbijanje apetita i nivoa šećera u krvi, to jest ne bi imao neželjene efekte kao što je mučnina, jer bi njegova aktivnost bila ograničena na masne naslage, a ne na mozak. Takođe, njegovi efekti bi bili dugotrajni jer su masne ćelije relativno dugovečne.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
