RETKE VRSTE
Oliver Klajn
Malabarska džinovska veverica
Spretni usamljenici u krošnjama drveća
Postoji vrsta glodara koju neki nazivaju „dugina veverica“ zbog raznobojnog krzna. To je indijska ili malabarska džinovska veverica. Stručni naziv vrste je Ratufa indica. Njeno postojanje ustanovio je nemački prirodnjak iz 18. veka Johan Erksleben. Orijentalne džinovske veverice su velike kao mačke. U okviru roda su, pored indijske, svrstane još tri vrste ove životinje. A unutar ove endemske vrste, koja živi samo u Indiji, utvrđeno je postojanje četiri podvrste, mada ima mišljenja da ih ima bar dvostruko više.
Jedenje lišća |
Vrste ove veverice se razlikuju po boji pojedinih delova tela, a varira i veličina kod podvrsta. Za jednu od njih, u indijskoj državi Gudžarat, nije sigurno da li još postoji ili je istrebljena. U celini gledano, ova vrsta se smatra najkrupnijom vevericom na svetu. Dosta je zastupljena u planinama i brdovitim krajevima, naročito u središnjem i južnom delu zemlje, gde žive u listopadnim i vlažnim šumama, po visokom drveću. Ishrana im je uglavnom biljožderska: lišće, orasi, voće, cveće, kora od stabla, seme raznih biljaka. Ponekad jedu insekte i jaja od ptica. Hrane se tako što stanu na zadnje noge a prednjim šapama prinose hranu ustima.
Procenjuje se da im je životni vek oko 20 godina, kada su izvan prirode. Kraće žive u prirodnoj sredini jer ih na drveću vrebaju brojne druge životinje koje ih love za jelo. Ptice grabljivice i leopardi su im najveći neprijatelji u životinjskom svetu.
Uglavnom žive usamljeničkim životom. Sparuju se isljučivo radi parenja. Postoje dve sezone parenja. Prva je u februaru i martu a druga u septembru i oktobru, što je uslovljeno strujanjem vazdušnih masa u nižim slojevima. Česta su rivalstva među mužjacima oko ženki. Spadaju u diurnalne životinje, što znači da su mahom aktivne danju. Aktivnosti obavljaju u zoru i predveče dok se oko podneva odmaraju. Prave gnezda okruglog oblika, od grančica i lišća. Jedna jedinka može da napravi više od jednog gnezda, smeštenih na tanjim granama gde su teže dostupna krupnim životinjama grabljivcima.
Kretanje po drveću |
Trbuhom na grani u indijskoj državi Karnataka |
Ove veverice su u stanju da prava skokove duge i 6 m! Dugačak i dlakav rep ima ulogu u balansiranju prilikom kretanja. Što se tiče veličine, dostižu do 90 cm, mereno od glave do repa. Teške su 1,5-2 kg. Kada se suoče sa opasnošću, najčešće ne beže već postaju nepokretne nakon što se naslone leđima na stablo. Vrlo su oprezne i nastoje da ostanu skrivene. Retko kad napuštaju drveće. Najćešće to čine kada traže partnera za parenje. Rađaju između jednog i troje mladunaca. Ženke nose embrion oko mesec dana.
Njihova osnovna funkcija u ekosistemu je da rasprše seme biljaka preko izmeta. S druge strane, nekada otimaju hranu živini i jedu seme sa useva, čime nanose štetu poljoprivrednicima.
Osim veličine, odlikuju ih neobične boje krzna. Stomak i prednje šape su obično svetlobraon boje mada, neretko, izgled zavisi od podvrste kojoj pripadaju. Pažnju privlače one sa narandžastim, ljubičatim i crvenim nijansama. Krzno na stomaku može biti bele boje. Imaju kratke i zaobljene uši, snažne kandže koje im omogućavaju da kidaju koru sa drveća i mišićave noge koje nose čitavo telo. Zasad ne spadaju u ugrožene vrste.
Skelet jedne od vrsta iz roda Ratrufa gde spada pova gigantska veverica |
Oliver Klajn
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
