DAVNE VRSTE
Gigantska zmija titanoboa
Rekorder iz paleocena
Crtež koji prikazuje hranjenje titanoboe u vodi |
Na severoistoku Kolumbije je okrug La Guahira u kome se nalazi rudnik uglja Serehon. Tu je početkom tekućeg milenijuma boravila grupa naučnika i studenata iz SAD. Naučna ekspedicija u tom kolumbijskom rudniku, ujedno na arheološkom i geološkom lokalitetu, rezultirala je otkrićem ukupno 186 fosila od 30 jedinki dotad nepoznate životinje. Većina su bile odrasle jedinke i poneko mladunče. Bilo je potrebno duže vreme da se utvrdi o kom stvorenju je reč.
Nakon višegodišnjih i temeljnih analiza, međunarodni ekspertski tim je ustanovio da je u pitanju zmija koja pripada taksonomskoj familiji udava, odnosno kržljonoške, latinskog naziva Boidae. Vrlo poznati postojeći predstavnici ove familije su anakonde. Godine 2009. imenovana je nova vrsta, pod naivom Titanoboa cerrejonensis.
Osim što aludira na džinovska bića iz grčke mitologije, naziv vrste sadrži i naziv samog lokaliteta gde je došlo do otkrića fosila. Nakon toga pronađeno je još fosila na istom mestu, prevashodno delova lobanje. Otkriven je i skoro kompletan skelet, u stenama na lokalitetu.
Serehon je pre oko šezdeset miliona godina obilovao raznim vrstama džinovskih životinja. Geološka epoha u kojoj je živela titanoboa je paleocen a obuhvata period između 66-56 miliona godina pre današnjice, nedugo nakon nestanka dinosaurusa. Čak trideset miliona godina, ova životinja će biti najveći grabljivac na planeti za kojeg se zna. U naše vreme, najduža zmija je jedna vrsta pitona koja prosečno dostiže dužinu veću od 6 m. Titanoboa je bila više nego duplo duža i dosezala je 13 m! Na osnovu nađenih uzoraka odraslih jedinki, nameće se zaključak da je to bila tipična dužina a ne ekstrem. Ovaj gmizavac je bio širok gotovo metar, pa predstavlja najveću poznatu zmiju svih vremena. Težina ovog stvorenja iznosila je preko tone.
Rudnik uglja Serehon u kome je došlo do otkrića titanoboe |
Titanoboe su rasle brže i duže od današnjih ekvivalenata. Imale su više od 250 širokih i čvrstih prešljenova petougaonog oblika. Živele su u uslovima tople klime, što je bilo neophodno da bi se dostigla tolika veličina zmije. U paleocenu su, u tom delu Kolumbije, bile velike reke i tropske šume.
Ilustracija ovog gmizavca |
Smatra se da su titanoboe najviše vremena provodile u vodi gde su se lakše kretale. Ređe su se odlučivale da pređu na kopno gde se nisu najbolje osećale imajući u vidu njihovu glomaznost. Hranili su se ogromnim krokodilima i ribama. Građa zuba im je slična savremenim zmijama koje jedu ribe.
TItanoboa na srebrnom novčiću države Kongo |
Smatra se da su do plena titanoboe dolazile slično kao što to čine anakonde u naše doba. To podrazumeva da su se skrivale među biljkama u vodi da bi se, kada naiđe plen, bacile na njega iz zasede i zgnječile ga svojom enormnom snagom.
Bile su poikilotermi organizmi kod kojih telesna temperatura varira pod uticajem spoljašnje sredine. Titanoboa spada u ovu vrstu organizama te im je metabolizam bio regulisan zahvaljujući termalnoj energiji koja dolazi spolja. Oblik tela je uticao da mogu brzo da se ohlade ili zagreju. Duge velike vrućune sa temperaturama preko 30 stepeni, u paleocenu, dovele su do nastanka ovih džinovskih bića.
Osim uvida u daleko prošlost, otkriće titanoboe može pomoći herpetolozima da naslute razvoj zmijskih vrsta u budućnosti. Naime, ukoliko usled klimatskih promena temperatura i dalje bude rasla na Zemlji, moglo bi se destiti da savremene džinovske vrste poput anakonde dostignu dužinu titanoboe.
Stručnjaci nisu utvrdili uzrok nestanka titanoboe. Pretpostavlja se da je došlo do hlađenja u prirodi i da su se pojavili veliki sisari, što je po svemu sudeći otežalo život ovom gigantskom gmizavcu.
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
