SUMMARY

Planeta No 93
ENGLISH Summary

PRIČA SA NASLOVNE STRANE

SVET NANOTEHNOLOGIJE

Nevidljiva, neosetljiva, nečujna, nedodirljiva tehnologija. A prodire na sve strane. Nanotehnologija postaje najšire zamisliva stvarnost i vrlo je moguće da će sasvim promeniti skoru budućnost sveta. Već danas, posle samo par decenija izučavanja i delimične primene, dostignuća ove tehnologije postala su deo lečenja, proizvodnje hrane, hemije i fizike, primene arhitekture i građevinarstva, raketnog goriva, izrade brojnih materijala... Svet se, izgleda, vraća na početak, na saznanja o atomima, i odatle počinje da gradi novu budućnost.

TEMA BROJA

Nanotehnologija / Ciljevi i istraživanja

Nepovratno uvežbani patuljak

Nanotehnologija ili nanotehnika (grč. patuljak + vešt, uvežban) je skup disciplina koje se bave istraživanjem, razvojem i primenom struktura, uređaja i sastava koje se mere veličinama atoma, molekula i makromolekula, tj u opsegu do 100 nanometara (1 nm = 10–9 m), a koji, zahvaljujući svojim malim veličinima, imaju posebna svojstva. To brzo napredujuće područje prepliće se s nizom drugih područja, na primer s elektronikom, medicinom, naukom o materijalima, hemijskim reakcijama, a zasniva se na istraživanju osnovnih pojava i materijala u nanopodručju.

MEDICINA

Gordana Tomljenović

Astma kod odraslih

Praćenje i dobra kontrola su najefikasniji „lek“ za astmu

Astma je neizlečiva hronična plućna bolest, ali dobra terapija i disciplina u njenoj primeni, kod većine obolelih mogu da obezbede punu kontrolu nad bolešću i život bez tegoba, kaže pulmolog doc. dr Sanja Šarac, konsultant Bel Medic-a.

MEDICINA

Endoskopska ORL hirurgija

Sve komfornije operacije nosa i sinusa

Za razliku od klasične hirurške terapije hroničnog sinuzitisa, minimalno-invazivna funkcionalna endoskopska hirurgija sinusa, i balon-sinusoplastika, usmerene su na obnavljanje prirodnog obrasca drenaže sinusa. Štaviše, balon-sinusoplastika, koju u Bel Medic-u izvodi doc. dr Bojan Pavlović, za pacijente je dosad najkomfornija metoda jednodnevne sinonazalne hirurgije.

VESTI IZ MEDICINE

GENETIKA

Za zakrečenje krvnih sudova odgovoran gen?

Kalcifikacija je nakupljanje kalcijuma u zidovima krvnih sudova, što često može da bude prediktor ozbiljnih kardiovaskularnih događaja kao što su srčani i moždani udari. Naučnici su dugo ukazivali na porodičnu istoriju kao na mogući uzrok otvrdnjavanja arterija, ali novo istraživanje objavljeno u časopisu Nature Genetics

VESTI IZ MEDICINE

ONKOLOGIJA

Veštačka inteligencija i rak dojke

Istraživanje na Case Vestern Reserve univerzitetu u Ohaju (SAD) moglo bi da pomogne da se pri dijagnostikovanju premalignog karcinoma dojke (faza 0) pouzdanije odredi kod kojih pacijentkinja će on verovatno napredovati do invazivnog karcinoma dojke, te bi one i pre operacije mogle da budu podvrgnute dodatnoj terapiji.

VESTI IZ MEDICINE

LEČENJE GOJAZNOSTI

Vežbe koje prkose “genima gojaznosti”

Ima nade i za ljude sa nasleđenim genima koji povećavaju rizik za razvoj gojaznosti. Studija naučnika sa Nacionalnog univerziteta u Tajvanu, nedavno objavljena u časopisu PLOS Genetics, identifikovala je nekoliko posebno efikasnih vežbi koje mogu da im pomognu da “održe liniju” uprkos nepovoljnom genetskom nasleđu.

VESTI IZ MEDICINE

MIKROBIOLOGIJA

Crevni mikrobiom i kancerska terapija

Grupa lekara, računarskih stručnjaka i stručnjaka za mikrobiome sa Sanford Burnham Prebis Medical Discoveri instituta u Kaliforniji (SAD) pronašli su 11 sojeva bakterija, i njihovu vezu sa jednim ćelijskim procesom kod miševa koji je od uticaja na sposobnost imunološkog sistema da se bori protiv raka.

VESTI IZ MEDICINE

ALERGOLOGIJA

Ćelije koje izazivaju alergijske reakcije

Onda kad izazovu anafilaksiju - retku, ali ekstremnu reakciju praćenu suženjem disajnih puteva i naglim padom krvnog pritiska - alergije mogu da budu opasne po život. Američki naučnici uspeli su, pak, da identifikuju podtip imunoloških ćelija koje pokreću proizvodnju antitela povezanih sa anafilaksijom i drugim alergijskim reakcijama.

VESTI IZ MEDICINE

NEUROLOGIJA

Genske mutacije i Alchajmerova bolest

Tim ruskih neurobiologa sa Politehničkog univerziteta “Petar Veliki” u Sankt Peterburgu objavio je članak u časopisu Neuroscience o istraživanju uzroka Alchajmerove bolesti i predložio metode terapije. Naučnici veruju da je bolest povezana sa genima koji kodiraju formiranje kontakata između neurona; takođe, otkrili su supstancu koja može značajno da smanji negativni efekat mutacija u tim genima.

VESTI IZ MEDICINE

KARDIOLOGIJA

Dobar san za zdravo srce

Naučnici su sve bliže odgovoru na pitanje: na koji način dobar san štiti od bolesti srca? Studije na miševima su otkrile dosad nepoznate mehanizme između mozga, koštane srži i krvnih sudova, koji štite od razvoja ateroskleroze - ali samo kad je san zdrav. Prema pisanju časopisa “Nature”, identifikovan je mehanizam kojim jedan hormon u mozgu kontroliše proizvodnju inflamatornih ćelija u koštanoj srži, na način koji pomaže u zaštiti krvnih sudova od oštećenja

ISTRAŽIVANJE SVEMIRA

Dragan Lazarević

Rezultati misija „Venus Express“ i „Akatsuki“

Otkrivanje tajni vrele planete

Razvoj astronautike u 20.veku omogućio je slanje kosmičkih sondi na planete i druga tela Sunčevog sistema. One su, slanjem podataka o svetovima koje su istraživale, veoma proširile a donekle i izmenile naučnu predstavu o našem najbližem kosmičkom susedstvu. Istraživanje planete Venere kosmičkim sondama je predstavljao jedan od najvećih naučno-tehničkih poduhvata.

VEŠTAČKA INTELIGENCIJA

Dr Milan Gnjatović, vanredni profesor
na Fakultetu tehničkih nauka u Novom Sadu

Apokalipsa pre večnog života

Pojam veštačke inteligencije izaziva dosta zabune, čak i kod onih koji su profesionalno angažovani u ovoj oblasti. To je posledica činjenice da je veštačka inteligencija društvena institucija u kojoj ideološko odeljenje neretko funkcioniše znatno bolje od naučnog.

ČASOPIS PLANETA Br 93

 SARADNICI NA BROJU

Saradnici: Jozef Baruhović, Katarina Bogićević, Vesna Bosanac, Svetlana Đurić, Milan Gnjatović, Ibrahim Hadžić, Ilijana Jakšić, Gordana Jovanović, Oliver Klajn, Sana Knežević, Dragan Lazarević, Mirjana Lukić, Borka Marinković, Vladimir Milojević, Žaneta Miljanić, Marija Miljković, Darko Mladenović, Draženko Nenadić, Ana Paunović, Barbara Radulović, Miloš Rastović, Dušan Stanić, Sanja Stanković, Miomir Tomić, Gordana Tomljenović, Ljubiša Topisirović, Zoran Šević, Zdenko Štromar, Slavomir Vojinović


Dostupno na digitalnom formatu www.novinarnica.net

Direktor: Milan Knežević
Glavni i odgovorni urednik: Aleksandar Gaon
Pomoćnik glavnog urednika: Miloslav Rajković
Likovno-grafički urednik: Studio Platinum, Beograd
Fotografije: Zdenko Štromar
Naslovna strana: Marija Miljković
Internet: Marija Miljković

IZDAVAČ I OSNIVAČ : " Belmedia" d. o. o.
DISTRIBUCIJA: Global Press d.o.o, Beograd, Žorža Klemansoa 24, 011/276-4538 i 276-9301
ŠTAMPA: "Kosmos", Svetog Save 16, Beograd, 011/ 2430 510

Sledeći broj izlazi 1.januara 2020g.